Gmina Osiek Jasielski

Urząd Gminy

Jesteś tutaj: Home Urząd Gminy

Zasłużeni dla Osieka Jasielskiego

| Drukuj | E-mail | Odsłony: 11419

ZASŁUŻENI DLA OSIEKA JASIELSKIEGO

KS. JAKIEL- długoletni proboszcz w Osieku Jasielskim w latach 1888-1934. Okazał się proboszczem wyjątkowym pod wieloma względami, ale i dlatego, że za  swoją pierwszą parafię uznał za ostatnią i nie czynił starań o jej zmianę. Współzałożyciel straży pożarnej w Osieku Jasielskim oraz Kas Stefczyka.   Przywiązał się do Osieka z wyboru dla jego walorów krajoznawczych i dla  parafian, których poważał chociaż nierzadko jak przystało proboszczowi, strofował. Wyjątek stanowili  nauczyciele przysparzający mu  wielu utrapień.  Ksiądz Jakiel pochodził z chłopskiej rodziny dlatego, kiedy zaczął probostwo założył gospodarstwo rolne i prowadził je przez 12 lat i zatrudniał wiele ,,sług'',  ale po czasie  stwierdził, że gospodarstwo to ciężka praca,   nie przynosząca dochodów. Sprzedał więc inwentarz a ,,pole'' przekazał  w dzierżawę  na korzystnych warunkach rolnikom. Z nieco większym powodzeniem zaangażował się w zajęcia około rolnicze i stał się ich wielkim propagatorem. Od podstaw stworzył sadownictwo  posiadał  wiedzę sadowniczą, którą wyniósł z seminarium duchownego w Przemyślu. Założył w tym celu szkółkę drzewek i zasadził prze kilkanaście lat  kilkaset szczepów najpierw w przy plebańskim ogrodzie, następnie na pobliskiej łące i wokół nowo wytyczonego cmentarza. Wzdłuż drogi do Czekaja posadził wierzby. Wszystkie drzewa osobiście doglądał. Z czasem  sad obficie owocował, przynosząc wysokie dochody   pomimo to nie znalazł naśladowców wśród parafian. Ks.  Jakiel prowadził także hodowlę ryb, zajmował się pszczelarstwem, to również nie przyniosło mu szczęścia. Dla pełnego obrazu przedsiębiorczości proboszcza warto jeszcze wspomnieć  o otwarciu przez niego jedynego chrześcijańskiego sklepu, obok kilku żydowskich. Sam z ogromnym zapałem jeździł po towar do Jasła i prowadził niezbędną rachunkowość. Po sześciu  miesiącach działalności okazało się,  że nie przynosił dochodów, po trzech  latach  przekazał go  innej osobie. Uwolniwszy się od gospodarstwa rolnego ks. Jakiel w większym stopniu poświęcił się parafii i sprawom społecznym. Około 1900 r. z powodzeniem podjął starania o powiększenie cmentarza, w 1901 r. zakupione zostały i zainstalowane organy, a w 1917 r. sprawiano nowe stacje Męki Pańskiej, 2 srebrne kielichy , kilka ornatów, kap  i przyborów  kościelnych.  Wszystko z ofiar parafian  zarobkujących lub powracających z zamorskiej emigracji.

W 1908 r. 15 lipca w Osieku powołany został Związek Katolicko – Społeczny, którego celem za sprawą proboszcza, było zbieranie funduszy na budowę nowego kościoła.  Dzięki niesłabnącej ofiarności emigrantów zebrano pokaźną kwotę, ale nie podjęto przygotowań budowlanych. Związek zbierał także na inne cele jakie jak, zakup książek, zapewne o treści religijnej, ale bez powodzenia.

            Inicjatywy społeczne duchowieństwa, z wyjątkiem akcji związanej z budową kościoła , były raczej mało popularne wśród parafian, zapewne dlatego, iż w dużym stopniu ograniczały podmiotowość ludności chłopskiej, która właśnie po latach pańszczyźnianego niewolnictwa odzyskiwała samodzielność.               

 h1

Wojciech Reyman z wykształcenia  pedagog, był nauczycielem w dwuklasowej szkole osieckiej. W 1890 roku objął obowiązki kierownika szkoły po Andrzeju Stopińskim. Kierował szkołą do 1932 roku. Za jego czasów doszło do budowy nowej murowanej szkoły o dwóch salach lekcyjnych o powierzchni 108 m2 i mieszkaniu dla kierownika szkoły. Udzielał się społecznie : objął patronat nad miejscową  strażą pożarną, zorganizował orkiestrę i był współzałożycielem  teatru i chóru amatorskiego wystawiającego rożne sztuki.W reżyserii pomagał mu nauczyciel z Czekaja. Był człowiekiem operatywnym, dbającym o interesy, umiejącym zjednać przychylność starostów i wyborców. Interesował się sprawami gminnymi, a nawet powiatowymi.  Ambicje jego w pracy społecznej sięgały wyżej, wybrano go do Rady Powiatowej, był  także ławnikiem w sądzie jasielskim. Przez pewien okres pełnił funkcje Wójta w ówczesnej gminie. Od 12 lutego 1936 r . spoczywa na cmentarzu w Osieku Jasielskim. Zmarł śmiercią nagłą na ulicy w Jaśle wychodząc z sądu już jako emeryt. Na pogrzebie byli obecni wszyscy nauczyciele  na czele z nowym kierownikiem szkoły panem Andrzejem Musiałem a także delegacja magistratu jasielskiego ze starostą na czele. Mowę pożegnalną wygłosił Pan Trzeciak, kierownik szkoły ze Świerchowej. Orkiestra zagrała marsza żałobnego. Jego skromna mogiła z ziemi usypana z betonowym krzyżem bez tabliczki znajdująca się tuż obok miejsca pochówku jego żony Ludwiki, chyli się ku zapomnieniu.   Warto pamiętać o społecznikach, pedagogach, przypomnieć ich zasługi, sylwetki, zasługi. Reyman jest jednym z wielu zasłużonych dla ziemi osieckiej, to nasza historia, o której należy pamiętać.

 

h2

h5

h3

Z kart historii Osieka Jasielskiego

| Drukuj | E-mail | Odsłony: 13203

Z KART HISTORII OSIEKA JASIELSKIEGO

            Osiek Jasielski  sięga swoimi początkami przełomu stuleci XIII i XIV. Pierwotnie Osiek był osadą rycerską. W roku 1365  król Kazimierz  Wielki nadał miejscowości magdeburskie prawa miejskie. Jako miasto królewskie Osiek  otrzymał przywileje handlowe  i celne. Powstał tu także zamek obronny, którego ślady znajdują się w południowej części miejscowości. Nazywany został ,,kocim'' zamkiem, co wskazywałoby , ze ruiny zamku mogły być wykorzystane czasowo na obozowisko przybyłych z południa uchodźców religijnych. Zamek osiecki był jednym z szeregu zamków broniących południowej granicy Polski. Dzierżawcami starostwa osieckiego byli Stadniccy. W wiekach XV i XVI rozwijał się tu prężnie handel, szczególnie końmi i bydłem. Funkcje te osada przestała pełnić jednak jeszcze w XVII. Razem z tym odnotowano stopniowy upadek i utratę znaczenia Osieka. Po pierwszym rozbiorze Polski miasteczko zostało sprzedane przez zaborcę Ignacemu Giedroyciowi. W roku 1777 właścicielami miasteczka zostali Braniccy. Kolejnymi dziedzicami  w wieku XIX byli m. in.:  Grabińscy, Gawrońscy, Sanguszkowie, Gaszyńscy i Janiszewscy. Osiek leżał przy trakcie handlowym wiodącym  z Węgier do północnej Polski. Ta lokalizacja wpłynęła w znacznym stopniu na rozwój miejscowości. Od początku Osiek był zaliczany do kasztelani bieckiej, a później  starostwa bieckiego w ziemi krakowskiej. Początkowo miasto było siedzibą starostwa niegrodowego, do którego należały też  wsie: Brzezowa,  Desznica, Jaworze, Mytarz, Skalnik i Świerchowa. W okresie zaborowym Osiek wszedł  w roku 1782 w skład cyrkułu  dukielskiego, przeniesionego 8 lat później do Jasła. Od roku 1867 Osiek jako gmina należał do powiatu jasielskiego. Osiek rozsławiły jarmarki. Z biegiem czasu Osiek wyrósł na ważne centrum handlu  zwierzętami. Targi i  jarmarki straciły swoje znaczenie na początku XX wieku. Związane to było m.in. z oddaleniem  Osieka od linii kolei podkarpackiej, przebiegającej przez region jasielski. Drugą przyczyną były rosnące aspiracje  niedalekiego Nowego Żmigrodu, który chciał odgrywać dominującą rolę ośrodka handlowego  w regionie. Jako trzeci powód tego stanu  rzeczy wskazuje się eksterminację podczas II wojny światowej ludności żydowskiej, która w okresie międzywojennym zmonopolizowała handel zwierzętami hodowlanymi w Osieku. Przez pierwsze wieki Osiek pozostawał miejscowością zasadniczo jednolitą narodowościowo i wyznaniowo. Dopiero w końcu XVIII wieku zaznaczyła się tu obecność ludności żydowskiej, choć pierwsi Żydzi   osiedlili się zapewne jeszcze  w XVI stuleciu. Z biegiem czasu ich liczba  systematyczne rosła, sięgając ostatecznie 31% ogółu mieszkańców  Osieka. W 1785 roku mieszkało tu 9 Żydów, a  w 1824 roku - 31. W roku 1880 miasteczko zasiedlało 242 Żydów, w roku 1900 -257, a w latach 1907-1908 już 345. Od początku okresu międzywojennego zaznaczył się  powolny odpływ ludności wyznania mojżeszowego, będący m. in. wynikiem emigracji. Żydzi zajmowali się głównie  handlem, ewentualnie usługami. W roku 1882 gmina wykupiła jeden z drewnianych domów na potrzeby nowej szkoły. U schyłku tegoż stulecia zainicjowano  wzniesienie murowanego budynku szkolnego, co sfinalizowano  w roku 1904. Pierwszym nauczycielem szkoły ludowej był Michał Luśnicki. Jego następcą w latach 1883-1890 był Andrzej Stopinski. Po nim przez wiele lat szkołą  kierował  Wojciech Reyman. Upowszechnieniem oświaty na progu XX wieku  zajęło się tez kilka instytucji: czytelnia ludowa, kółko teatralne oraz Towarzystwo Oświaty Ludowej założone w roku 1904 i liczące 35 członków. W roku 1908 Osiek miał 982 mieszkańców w tym 25 na obszarze dworskim. Osiek doświadczały rożne tragedie i kryzysy, które dotykały miejscową społeczność.  W połowie XVI wieku dzierżawcy miasteczka - zwłaszcza Stadniccy ze Żmigrodu  – próbowali uczynić z Osieczan chłopów i nałożyć na ich ciężary pańszczyźniane. Niewiele pomogły tu odwołania mieszczan, a nawet korzystne dla nich mandaty wydane przez władzę królewską. Ta wewnętrzna walka o status prawny, społeczny i majątkowy mieszkańców Osieka trwała aż do połowy XVII stulecia. Duże zniszczenie  miasteczka przyniosły lata potopu szwedzkiego. Grabieże wojsk wpłynęły  na upadek rzemiosła  i handlu, likwidowanie gospodarstw rolnych i opuszczanie domostw przez mieszkańców. W czasie I wojny światowej kilkakrotnie miały miejsce grabieże dokonywane na miejscowej ludności przez stacjonujące tu wojska rosyjskie. Odnotowano napady i plądrowanie sklepów żydowskich; nie oszczędzano też  miejscowego dworu.                W Polsce niepodległej Osiek utracił rangę miasta i już nie odzyskał w późniejszym czasie. Na przestrzeni  wieków Osiek był doświadczony również przez rożne klęski żywiołowe. Wiosną 1845 roku zasiewy zniszczył wylew Wisłoki, a towarzyszyła  temu  zaraza ziemniaczana i pomór bydła. W roku 1831 wystąpiła cholera.  Zmarło na nią wówczas 37 osób. W roku 1847 odnotowano słabe urodzaje połączone z chorobami epidemicznymi. Wotum dziękczynnym za ustanie zarazy było wzniesienie zachowanej po dziś dzień kaplicy św. Rozalii.  

                                                                                                 Informacja  pochodzi z książki    Ks. Sławomira Zycha i Bartosza Walickiego ,,Osiek Jasielski – przewodnik po kościelnych i emigracyjnych dziejach miejscowości.'' 2013 rok.      

 

                              ZWRACAMY SIE DO WSZYSTKICH MIESZKAŃCÓW  GMINY  O POMOC  W ARCHIWIZACJI HISTORII BYŁEGO MIASTECZKA. UDOSTEPNIANIE MATERIAŁÓW, INFORAMCJI ORAZ ZDJĘĆ. WSZELKIE INFORMACJE PROSIMY PRZESYŁAĆ NA ADRES REDAKCJI LUB OSOBIŚCIE DO PUNKTU INFORMACJI TURYSTYCZNEJ.    

m1

Rodzina ostatnich właścicieli ziemskich w Osieku: siedzą za stołem: Wojciech Janiszewski i jego żona Klotylda z Maniewskich, stoją ich synowie: z lewej Stefan, z prawej Tadeusz. Siedzą:po lewej stronie stołu Jan i po prawej Kazimierz. Zdjęcie z 1912 r., przechowywane w zbiorach prywatnych.


m2

Ważne telefony

| Drukuj | E-mail | Odsłony: 5825
  • (13) 44 38 376 - Komisariat Policji w Nowym Żmigrodzie
  • (13) 44 20 005, wew. (31) - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Osieku Jasielskim
  • (13) 44 20 017 - Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Osieku Jasielskim
  • ( 13) 44 38 310, ( 13) 44 38 311 - Komenda Powiatowa Policji w Jaśle
  • ( 13) 44 83 440 - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Jaśle
  • 801 120 002 - Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” ( płatny pierwszy impuls, linia czynna od poniedziałku do piątku w godzinach: 10 – 22, w niedziele i święta w godzinach: 10 – 16)
  • 800 12 12 12 - Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka ( bezpłatny, czynny od poniedziałku do piątku w godzinach: 815 – 20)
  • 22 696 55 50 - Telefon Informacyjno – Interwencyjny w Biurze Rzecznika Praw Dziecka ( czynny od poniedziałku do piątku w godzinach: 815 – 1615 )
  • 116 111 - Ogólnopolski Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży Fundacji „Dzieci Niczyje”
  • 987 - bezpłatny, całodobowy numer alarmowy o charakterze informacyjno – koordynacyjnym dla Wojewódzkiego Centrum Zarządzania Kryzysowego w Podkarpackim Urzędzie Wojewódzkim w Rzeszowie
  • 116 006 - bezpłatny telefon dla Ofiar Przestępstw

Designed by SPECTRA COMP Sp. z o.o..