Gmina Osiek Jasielski

Pielgrzymka

Cerkiew w Pielgrzymce

Wieś położona jest w dolinie potoku będącego dopływem Kłopotnicy na wysokości około 290 m n.p.m. Osada pochodzi z XIV wieku, choć w dokumentach po raz pierwszy występuje w 1400r. Założona została na prawie niemieckim, po czym przeniesiona na wołoskie. Była wsią rycerską. Stanowiła w historii tą samą własność co Samoklęski i Mrukowa. W 1581 roku była własnością Jana Mniszcha, a dzierżawił ją Piotr Broniowski. Zamieszkiwana była w przewadze przez ludność łemkowską. Według legend tutaj właśnie, w miejscowej cerkwi miał się odbyć ślub Maryny Mniszchówny z Dymitrem Samozwańcem. Według tej samej legendy Maryna po odnowieniu ślubów na Kremlu miała przesłać parodiowi z Pielgrzymki ornat, który do dziś jest w cerkwi przechowywany. Wg ks. S. Samy Pielgrzymka posiadała (koniec XIX W.) szkołę parafialną, czytelnię Michała Kaczkowskiego, kasę gminną i cerkiewną, a liczyła sobie 1608 mieszkańców. W 1914r. władze austriackie osadziły kilku mieszkańców w obozie internowanych w Thaiehofie (powrócili w 1916r.).
W 1915 roku poległo tu kilku żołnierzy niemieckich, których pochowano na placu cerkiewnym (dzisiaj po grobach nie ma w ogóle śladu).

Życie ludzi w Pielgrzymce w okresie międzywojennym nie uległo żadnej zmianie: pracowali i utrzymywali się z roli, byli drwalami, zbierali leśne runo. Produkty leśne sprzedawali na targu w Żmigrodzie. We wsi był sklep gminny, który zaopatrywał mieszkańców w najpotrzebniejsze artykuły. W 1934 roku na prośbę Łemków rząd polski wyjednał w stolicy apostolskiej zgodę na powstanie Administracji Apostolskiej dla Łemkowszczyzny (przestała istnieć w 1947r).

We wsi na uwagę zasługuje drewniana cerkiew p.w. Św. Michała Archanioła, pierwotnie grekokatolicka, obecnie prawosławna. Cerkiew pochodzi z XVI wieku, przebudowana w latach siedemdziesiątych XIX wieku Zbudowana w oryginalnym stylu na tle bizantyjskim. W cerkwi znajduje się zabytkowa kamienna chrzcielnica z 1636r.Jest też obraz Matki Bożej, która trzyma na rękach Dzieciątko Jezus, artystycznie wykonany z 1649 roku. Godny uwagi jest grób Pański z 1684r. Ma formalny kształt grobu, na czterech rogach wznoszą się filary dźwigające kamień grobowy, a na czterech rogach kamienia grobowego filary dźwigające strop nieba, na którym wznosi się godło Zbawiciela - Krzyż Pański.

Nie jest wykluczone, że była to świątynia obronna, zachowały się ślady stawów - okopów i wałów.

Do wsi Pielgrzymka należy przysiółek Kłopotnica. Była kiedyś oddzielną wsią leżącą w dolinie rzeki o tej samej nazwie na wysokości 300m n.p.m. Osada powstała za panowania Kazimierza Wielkiego, założona na prawie niemieckim, w XV wieku przeniesiona została na prawo wołoskie. Zamieszkiwana była przez Łemków, należała do parafii Pielgrzymka.

Osiek Jasielski

O znaczeniu tej pogranicznej miejscowości świadczy istnienie tu obronnego grodu. Położonej przy nim osadzie Kazimierz Wielki w 1365 r. nadał miejskie prawa magdeburskie. Jako królewszczyzna Osiek Jasielski otrzymał różne przywileje handlowe i celne. Mimo to miasto nie rozwinęło się w tym czasie jako ośrodek handlowo-rzemieślniczy, a głównym źródłem utrzymania jego mieszkańców była uprawa roli. Dzierżawcy osieckiego starostwa niegrodowego starali się narzucić mieszkańcom Osieka Jasielskiego poddaństwo. Walka między mieszczanami a dzierżawcami przybrała szczególnie ostrą formę w latach 1595 -1646. W latach 1603, 1606, 1607 i 1618 mieszczanie osieccy wnieśli skargę do sądu grodzkiego w Bieczu i do króla, iż przez bicie, więzienie i inną przemoc zmuszeni są do odrabiania pańszczyzny. Odwołania te niewiele jednak pomogły, skoro w połowie XVII w. mieszkańcy Osieka Jasielskiego zgodzili się na odrabianie 3 dni w tygodniu na folwarku. Przeprowadzona na początku XVIII w. lustracja stwierdziła, że w Osieku Jasielskim nie było żadnych domów miejskich, brak było rzemieślników, nie od bywały się też jarmarki i targi, wobec czego należało to miasto zaliczyć do wsi i zwolnić od podatków miejskich.

Dopiero w XIX w. nastąpiła zmiana na lepsze, a jarmarki osieckie stały się sławne nie tylko w okolicy, ale również na Węgrzech i w Prusach. Handlowano głównie końmi, trzodą chlewną i baranami. Tak np. w 1902 r. sprzedano na jarmarkach ponad 9000 koni i ponad 12 000 wołów. Na jarmarki do Osieka Jasielskiego przyjeżdżali również kupcy i rzemieślnicy z pobliskich i dalszych miejscowości, a więc szewcy z Dębowca i Kołaczyc, bednarze z Dukli oraz sukiennicy, tkacze i inni rzemieślnicy z Krakowa, Żmigrodu, Jasła, Zakopanego, Nowego Sącza i innych okolic. Wielu przyjezdnych kupców zatrzymywało się tu po kilka dni.
O rozmiarach jarmarków świadczy, fakt, że do 1914 r. tradycyjnie w dni jarmarczne nie odbywała się nauka w szkole z powodu tłoku, jaki panował na ulicy, w rynku i koło domów. W 1906 r. Osiek Jasielski liczył 982 mieszkańców. Po I wojnie światowej nie uznano go za miasto. W okresie międzywojennym znaczenie jarmarków zmalało, a mieszkańcy Osieka Jasielskiego podobnie jak dawniej utrzymywali się przeważnie z rolnictwa.

Po wyzwoleniu Osiek Jasielski pozostał wsią.

Mrukowa

Wieś Mrukowa jest osadą dawną i zamieszkałą nie tylko przez ludność narodowości polskiej. Ks. Sama podaje, iż Mrukowa miała zawsze tych samych właścicieli co Samoklęski oraz należała do parafii w Samoklęskach.

Nazwa miejscowości pochodzi od założyciela Mruka. Data założenia wsi jest sprawą kontrowersyjną. Źródła podają datę lokacji osady - 1391 inne natomiast rok założenia 1465 i pod tą datą występuje w aktach Sądu Grodzkiego w Bieczu. Od Jana Długosza dowiadujemy się, że na górze Mruków są ślady starego zamku. Do dnia dzisiejszego są ślady zamczyska, co potwierdza, że było to grodzisko, duża osada, a może i zamek obronny. W trakcie ostatnich wykopalisk znaleziono srebrną monetę - tetradrachma Aleksandra Wielkiego z lat 324- 323 p.n.e. Ten fakt potwierdza, iż na tym terenie znajdowały się skupiska zamieszkałej ludności jeszcze przed naszą erą. W związku z tym przyjęto hipotezę, że było to większe skupisko.

W 1581 roku Mrukowa wraz z Samoklęskami była własnością Jana Mniszcha. W drodze dziedziczenia lub umowy kupna - sprzedaży miejscowość przechodziła w różne ręce. Jednym z ostatnich właścicieli był Piotr Steinkleller. Mieszkańcy przeżywali wzloty i upadki, zazwyczaj żyli skromnie i ubogo. Za rządów austriackich mimo, że wprowadzono reformy administracyjnie i kulturalno oświatowe stan życia na wsi nie uległ poprawie. Na czele wsi stał wójt, szkoły parafialne przekształcono w ludowe. Dzieci z Mrukowej uczęszczały do szkoły w Samoklęskach, bo w ich miejscowości szkoła powstała dopiero w okresie międzywojennym (4-klasowa).

W 1880 - 1885 na terenie wsi były kopalnie ropy naftowej, a w 1881 kopalnie zajmowały 32 ha powierzchni gruntów i w jednym roku wydobyto 1212 metrycznych cetnarów nafty. Takie dane podaje ks. Sarna.

W związku z rozwojem przemysłu naftowego w 2 połowie XIX wieku ludność Mrukowej i okolic znalazła dobrze płatne prace przy budowie szybów naftowych, zwózce materiałów na budowę, a także bezpośrednio w kopalni.

Wieś Mrukowa jest położona w bardzo malowniczych terenach pagórkowatych, w dolinie potoku Szczawa na wysokości 384m n.p.m. Na wzniesieniu góry 480m n.p.m. znajdują się ruiny zamczyska, wśród których leżą potężne głazy.

Na południe od wsi w odległości około 2,5 km w lesie na wysokości 480 m n.p.m. znajduje się kaplica z kamienia ciosowego wybudowana w 1906r. w stylu gotyckim. Na miejscu, w którym według podania ci którzy wieźli statuę Matki Bożej z Węgier do Klasztoru oo. Karmelitów w Jaśle, (obecnie w Tarnowcu, odpoczywali w mrukowskim lesie, postawili statuę na kamieniu, dotąd zachowanym i wmurowanym w ścianie kaplicy. Poniżej kaplicy znajduje się źródło wody mineralnej, uważanej za uzdrawiającą. Z inicjatywy księdza kustosza Sanktuarium Matki Bożej Zawierzenia w Tarnowcu w 1999 roku padła propozycja budowy kaplic drogi krzyżowej we wsi Mrukowa wiodącej przez las kamienną drogą do kaplicy Matki Bożej. Jeszcze w tym samym roku rozpoczęto budowę kapliczek. Prace zakończono w 2000r. przy pomocy i ofiarności mieszkańców wsi. Kapliczki zostały wykonane przez miejscowych rzemieślników. W dzień zesłania Ducha Świętego 11.06.2000r. w Kaplicy Matki Bożej została odprawiona uroczysta msza święta, którą celebrował je ks. bp Kazimierz Górny ordynariusz diecezji rzeszowskiej, w asyście licznych księży. Podczas mszy zostały poświęcone kaplice drogi krzyżowej. W uroczystości tej brało udział ponad 2000 pielgrzymów z okolicznych miejscowości. O wsi krążą ciekawe legendy co do jej założenia, podobne do „Króla Kraka".
Tak i tu w Mrukowej ponoć żyt Król Mruk, zbudował zamek na górze, gdzie mieszkał, a u podnóża góry założył wieś Mrukową.

Zamek poupadał, w końcu zapadł się, może było to efekt trzęsienia ziemi (nie wiadomo). Na zamku było bardzo dużo złota. W piwnicach stały dwa kufry. Na jednym siedział kogut a na drugim kura z kurczętami. Wg kolejnej z legend ustnych kufer koguta ukradli zbóje, a kwoka do swojego nie pozwoliła nikomu podejść. Może gdzieś pod ziemią dalej jest ten kufer pełen kosztowności!

Druga legenda ma charakter religijny, w lesie gdzie stoi gotycka kaplica kiedyś odpoczywały osoby niosące cudowną statuę Matki Boskiej (patrz wyżej).
Kamień, na którym stała statua podczas odpoczynku, do dzisiaj się zachował i nie wiadomo skąd ludzie wzięli datę figury 1444. Wg strażackiej ankiety historycznej kaplica jest „miejscem cudownym, bo wielu ludzi chorych odchodziło z tego miejsca uzdrowionych".

Czekaj

Prawdopodobnie wieś została założona na przełomie XIV i XV wieku. Tutaj osiedlili się zubożali mieszkańcy Osieka i Samoklęsk, było zaledwie kilka zagród. Stanowiła wtedy przysiółek Osieka. Na przełomie XVII i XVIII wieku została powołana jako samodzielna wieś, powoli zaczęła się rozwijać. Nazwa wsi pochodzi od nazwiska właściciela karczmy – Czekajskiego mieszkańca Osieka. Stanowił własność tych samych właścicieli co Samoklęski. Wieś przechodziła wszystkie wzloty i upadki społeczno - gospodarcze razem z mieszkańcami Osieka. Czekaj doświadczył tragicznych lat w okresie I i II wojny światowej. Wprawdzie nie była wysiedlona ale zawsze znajdowała się w czasie tych wojen na linii frontu i przemarszu wojsk: niemieckich, austriackich, rosyjskich, radzieckich.

Rada Gminy

Skład Rady Gminy w Osieku Jasielskim kadencja 2024 – 2029

1. Daniel Socha- Przewodniczący Rady Gminy

2. Piotr Wojdacz - Wiceprzewodniczący Rady Gminy

3. Brej Dariusz

4. Ciuła Paweł

5. Dziadosz Stanisław

6. Kiciliński Krzysztof 

7. Kowalski Mariusz 

8. KiełbasaWiesław

9. Łaba Dariusz 

10. Mastaj Tadeusz

11. Myśliwiec Grzegorz

12. Twardzik Bogdan

13. Witusik Krzysztof 

14. Zagórski Mariusz

15. Zawisza Tadeusz



Komisja Rewizyjna Rady Gminy:

 

Grzegorz Myśliwiec

Przewodniczący

Dariusz Łaba

członek

Paweł Ciuła

członek

Krzysztof Kiciliński           

członek

 

Komisja Budżetowa Rady Gminy:

Dariusz Brej        

Przewodniczący

Piotr Wojdacz

członek

Mariusz Kowalski          

członek

Tadeusz Mastaj       

członek

Tadeusz Zawisza            

członek

Wiesław Kiełbasa

członek

Mariusz Zagórski

członek

 

Zadania komisji budżetowej:

opiniuje projekt budżetu gminy, opiniuje wnioski do planu zagospodarowania przestrzennego, wyraża opinię w sprawie remontów dróg gminnych.

 

Komisja Skarg, Wniosków i Petycji:

Bogdan Twardzik

Przewodniczący

Stanisław Dziadosz

członek

Tadeusz Zawisza

członek

 

 

Skład Rady Gminy w Osieku Jasielskim kadencja 2018 – 2023

1. Piotr Wojdacz - Przewodniczący Rady Gminy

2. Marek Kiełbasa - Wiceprzewodniczący Rady Gminy

3. Dariusz Brej

4. Paweł Ciuła

5. Łukasz Gortad

6. Henryka Gumienna

7. Tadeusz Gumienny

8. Krzysztof Kiciliński

9. Piotr Kurcz

10. Tomasz Ropa

11. Daniel Socha

12. Kazimierz Wygonik

13. Mariusz Zagórski

14. Tadeusz Zawisza

15. Tomasz Źrebiec



Komisja Rewizyjna Rady Gminy:

 

Dariusz Brej

Przewodniczący

Krzysztof Kiciliński

członek

Tomasz Ropa

członek

Tadeusz Gumienny           

członek

 

Komisja Budżetowa Rady Gminy:

Tomasz Źrebiec        

Przewodniczący

Kazimierz Wygonik

członek

Henryka Gumienna           

członek

Daniel Socha       

członek

Marek Kiełbasa            

członek

Łukasz Gortad
członek
Paweł Ciuła członek

Zadania komisji budżetowej:

opiniuje projekt budżetu gminy, opiniuje wnioski do planu zagospodarowania przestrzennego, wyraża opinię w sprawie remontów dróg gminnych.

 

Komisja Skarg, Wniosków i Petycji:

Piotr Kurcz

Przewodniczący

Mariusz Zagórski

członek

Tadeusz Zawisza

członek